bł. Wincenty Kadłubek, biskup
19.02.1185-09.10.2013
Wincenty Kadłubek urodził się między 1185 a 1190r. we wsi Karwów pod Opatowem w ziemi sandomierskiej. Pochodził z rodziny rycerskiej, jego ojciec pełnił prawdopodobnie jakieś funkcje na dworze księcia krakowskiego Kazimierza Sprawiedliwego. Nauki pobierał początkowo zapewne w Stopnicy, a potem w szkole katedralnej w Krakowie. Po jej ukończeniu został wysłany dla kontynuowania nauki za granicę. Jest wysoce prawdopodobne, że te naukowe peregrynacje finansował Kazimierz Sprawiedliwy, dla którego do końca życia żywił Kadłubek wielki szacunek i podziw. Studiował w Paryżu i być może również w Bolonii. Po powrocie do Krakowa, co miało miejsce między 1183 a 1189r., po otrzymaniu święceń kapłańskich, jako człowiek na owe czasy niezwykle wykształcony objął znaczne funkcje w otoczeniu biskupa krakowskiego i na książęcym dworze. Był początkowo notariuszem, a potem kanclerzem księcia, kierując jednocześnie katedralną szkołą krakowską. W tym czasie rozpoczął prawdopodobnie Wincenty pisanie swojej Kroniki. Przypuszcza się również, że powracający do kraju Kadłubek mógł przywieźć ze sobą relikwie św. Floriana. Po śmierci Kazimierza Sprawiedliwego w 1194r. Wincenty Kadłubek opuścił Kraków i udał się do Sandomierza, gdzie pełnił funkcję prepozyta tamtejszej kolegiaty.
Gdy w 1207r. zmarł biskup krakowski Pełka, Wincenty został jednym z dwóch kandydatów na jego następcę. Ciesząc się poparciem księcia krakowskiego Leszka Białego i arcybiskupa gnieźnieńskiego Henryka Kietlicza, został wybrany biskupem krakowskim, a papież Innocenty III w 1208r. ten wybór zatwierdził. Wybór Kadłubka był przełomowym momentem w historii Kościoła w Polsce, jako że po raz pierwszy biskup został wybrany przez kapitułę, zgromadzenie kanoników katedralnych. Jako biskup otoczył szczególną opieką klasztory cysterskie w Sulejowie, Koprzywnicy i Jędrzejowie. Był zagorzałym stronnikiem arcybiskupa gnieźnieńskiego Henryka Kietlicza w jego staraniach o reformy i emancypację kościoła polskiego spod władzy książęcej. Brał również udział w życiu publicznym ówczesnej Polski uczestnicząc w zjazdach piastowskich książąt w Borzykowie, Mstowie i Mąkolnie. W 1215 r. uczestniczył Wincenty w obradach IV Soboru Laterańskiego. Po powrocie do Krakowa jeszcze trzy lata pozostał na biskupim tronie, pracując nad wprowadzeniem w życie soborowych reform, po czym, z bliżej nie znanych przyczyn, w 1218r. zrzekł się biskupiej godności i wstąpił do zakonu cystersów, wybierając klasztor w Jędrzejowie. Jeszcze będąc biskupem, poświęcił Kadłubek w 1210 nowy, murowany kościół klasztorny i uposażył klasztor dziesięcinami z trzech wsi. Teraz osiadł w upatrzonym opactwie poddając się, mimo podeszłego już wieku, wymogom surowej reguły. Po pięciu latach surowego, zakonnego życia zmarł 8 marca 1223r. i został pochowany w grobie pod posadzką klasztornego kościoła. Kult bł. Wincentego rozwijał się przez długi czas w zaciszu cysterskich opactw, nie zyskując wielu wyznawców spoza klasztornych murów. Stopniowo oddawana mu cześć zakreślała coraz szerszy krąg. W XVI wieku Szymon Starowolski pisał o licznych cudach jakie miały miejsce przy grobie błogosławionego biskupa. W 1680r. rozpoczął się proces kanonizacyjny, a w 1764r. papież Klemens XIII ogłosił Wincentego Kadłubka błogosławionym. W 1963r. ponownie wszczęto proces kanonizacyjny. Dziełem życia Mistrza Wincentego była Kronika Polska, która zapewniła mu trwałe miejsce w historii Polski. Powstała prawdopodobnie na zlecenie księcia Kazimierza Sprawiedliwego i obejmowała dzieje Polski od najdawniejszych, legendarnych początków do czasów współczesnych kronikarzowi. Zawartość Kroniki świadczy o gruntownym wykształceniu i wielkiej erudycji autora, wystawiając doskonałe świadectwo odbytym w Krakowie i Paryżu studiom. Podania o smoku wawelskim, Wandzie i Kraku weszły dzięki niemu na stałe do kanonu narodowych wyobrażeń, zaś określone przez bł. Wincentego wzorce patriotyzmu i miłości ojczyzny pozostają aktualne do dnia dzisiejszego.
