bł. Maria Karłowska

04.09.1865-06.06.2013

Maria Karłowska urodziła się 4 września 1865 r w folwarku Słupówka (dziś Karłowo, woj. bydgoskie, archidiecezja gnieźnieńska) jako jedenaste dziecko ziemianina Mateusza Karłowskiego i Eugenii z Dembińskich. Po sprzedaży rodzinnego majątku rodzice wraz z dziećmi zamieszkali w Poznaniu, gdzie Maria uczęszczała na pensję. Wychowywała się w atmosferze głębokiej pobożności, karności i szczerego patriotyzmu. W roku 1882, mając 17 lat, na ręce swego spowiednika złożyła ślub dozgonnej czystości. Po śmierci rodziców, którzy zmarli w 1882 roku, ukończyła w Berlinie kurs krawiecki. Potem pracowała w zakładzie usługowym prowadzonym przez swą starszą siostrę Wandę, jako instruktorka kroju i szycia zatrudnionych tam dziewcząt.
Wcześnie rozpoczęła działalność charytatywną, wśród chorych i ubogich, wśród wielodzietnych rodzin i rozbitych małżeństw w najnędzniejszych dzielnicach miasta. Podczas działalności dobroczynnej, w listopadzie 1892 roku, zetknęła się po raz pierwszy z problemem prostytucji i ten moment zadecydował o jej powołaniu apostolskim. W owych czasach prostytucja była tolerowana przez władze państwowe, które wprowadziły system rejestrowania prostytutek w urzędzie policji obyczajowej, nakładając na nie obowiązek stawiania się na okresowe badania lekarskie, by zapobiec szerzeniu się chorób wenerycznych. Maria, powodowana żarliwą troską o upadłe kobiety, trafiała nawet do tajnych domów publicznych tropionych przez policję i na oddział dla kobiet wenerycznie chorych w szpitalu miejskim. Zachęcała spotykane tam kobiety do porzucenia grzesznego życia i przygotowywała je do Sakramentów świętych.
Po półtorarocznym apostołowaniu w bramach kamienic i podwórkach, latem na cmentarzu, stykając się z bezustannym potępieniem mieszczańskiego otoczenia, w roku 1884 Maria Karłowska otworzyła w Poznaniu specjalny dom dla uratowanych dziewcząt, nadając mu nazwę Zakładu Dobrego Pasterza. Ten pierwszy dom zgromadzenia, działający początkowo w prywatnym mieszkaniu, spotkał się z uznaniem władz pruskich i został formalnie zarejestrowany w 1894 r. Dla utrzymania wychowanek przyjmowała prace chałupnicze. Niestety, wychowanki, które nie były przyzwyczajone do pracy, nie potrafiły zarabiać na życie. W momencie krytycznym nadeszła pomoc ze strony hrabianki Anieli Potulickiej, która zakupiła dla początkującego zakładu dom z ogrodem i ziemią uprawną we wsi Winiary pod Poznaniem, gdzie powstał formalny Zakład Dobrego Pasterza
W tym samym roku Maria Karłowska założyła Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej, którego zawołanie brzmi: "Szukać i zbawiać to, co zginęło". Uzyskawszy pierwsze pomocnice do swego apostolatu postanowiła nadać ich życiu trwałą formę. Miała to być forma zgromadzenia zakonnego. Maria opracowała więc Konstytucje i liczne podręczniki, wybierając Dobrego Pasterza jako Patrona swego zgromadzenia. 20 czerwca 1902 roku Maria Karłowska wraz z siostrami pasterkami złożyła śluby zakonne, dodając do trzech tadycyjnych czwarty: poświęcenia się pracy nad nawróceniem osób zagubionych moralnie. 13 kwietnia 1909 r. zgromadzenie zostało formalnie zatwierdzone na prawie diecezjalnym jako "Instytut Dobrego Pasterza od Opatrzność Boskiej". Dzięki Bożej pomocy udało się Marii Karłowskiej otworzyć 9 ośrodków wychowawczych, wyposażonych w różnorodne warsztaty pracy, gdzie wychowanki miały możliwość rehabilitacji społecznej i religijnej. Matka Maria posiadała charyzmatyczny dar kierowania duszami. Intuicja pozwalała jej wyczuwać, jak należy postąpić, by doprowadzić dziewczynę do nawrócenia. Gdy było potrzeba łagodnego traktowania, Maria kierowała się dobrocią i łagodnością. Kiedy zaś należało przyjąć ostrzejszą postawę, nie wahała się używać słów mocnych i stanowczych, żądając posłuszeństwa. W planie wychowawczym obok katechizacji naczelne miejsce zajmowała praca. Trzeba było najpierw przełamać w dziewczętach zasadnicze uprzedzenie do wysiłku fizycznego, a następnie odkryć drzemiące w każdej z nich uzdolnienia, obudzić zainteresowania i dać zatrudnienie zgodne z jej wrodzonym usposobieniem. Maria stwierdziła, że zwykle wiele czasu upływa, zanim wychowanka nauczy się pracy. Dlatego zachęcała swe siostry do cierpliwości.
Działalność reedukacyjna Matki Karłowskiej i jej sióstr spotykała się z uznaniem władz pruskich. Zdarzało się, że policja przyprowadzała do Zakładu Dobrego Pasterza dziewczyny wykraczające przeciw wspomnianym wyżej przepisom, mające często powiązania ze światem przestępczym. Wychowankom nie wypominało się przeszłości. Po odbytej Spowiedzi siostry starały się okazywać im zaufanie - w granicach roztropności - i miały częstokroć okazję doświadczać, jak mobilizująco działa na podopieczne zawierzenie ich dobrej woli. Na ogół po kilku latach pobytu w Zakładzie Dobrego Pasterza dziewczyna odchodziła, zakładała rodzinę i bywało, że stawała się przykładną żoną i matką. Zdarzało się też, że nawrócona wychowanka decydowała się pozostać do końca życia w Zakładzie, stając się cenną pomocą sióstr w pracach gospodarczych i nawet niejednokrotnie instruktorką młodszych wychowanek.
W Polsce niepodległej działalność Matki Marii Karłowskiej spotkała się z dużym uznaniem społeczeństwa, czego dowodem było nadanie jej Złotego Krzyża Zasługi w roku 1928. Nie otrzymywała jednak żadnej pomocy finansowej. Utrzymywała więc swe zakłady wychowawcze z pracy sióstr i wychowanek. Matka Maria zmarła w opinii świętości 24 marca 1935 roku w klasztorze Sióstr Pasterek w Pniewitem. Zwłoki zostały przewiezione do Jabłonowa Pomorskiego i spoczywają w krypcie pod kaplicą Domu Generalnego. Proces diecezjalny zmierzający do jej beatyfikacji rozpoczęto w Pelplinie w dniu 17 marca 1965 roku. 6 czerwca 1997 r. Jan Paweł II podczas swojej wizyty w Zakopanem ogłosił ją błogosławioną.

Dzieje Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej
Zgromnadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej powstało dzięki staraniu i gorliwości apostolskiej Marii Karłowskiej, dla ratowania moralnie słabych i zagrożonych dziewcząt i kobiet. Założycielka, naśladując Pana Jezusa Dobrego Pasterza w Jego dobroci, miłości i miłosierdziu dla grzeszników, rozpoczęła swe apostolstwo w roku 1892 na terenie Poznania. W myśl słów ewangelicznych, które później dała swemu zgromadzeniu jako hasło: "Szukać i zbawiać to, co zginęło" (Łk 19,10), Maria gromadziła początkowo wyrwane z okazji grzechu dziewczęta po prostu w zaułkach ulic, w bramach kamienic, na cmentarzu i tam je katechizowała. Dotarła do tajnych domów publicznych, do więzień, skąd przysyłano jej aresztantki, do szpitalnego oddziału dla kobiet wenerycznie chorych. Wszędzie niosła prawdę o Bogu pełnym miłosierdzia, gotowym przebaczyć i dźwigać zagubionego człowieka. Całą swą osobowością pociągała ku dobru, ku nadziei. Nic więc dziwnego, że liczba pragnących odmiany życia rosła.
Ufając niezachwianie Opatrzności Bożej, Maria, choć doznawała wielkiego sprzeciwu otoczenia i nie miała odpowiednich środków materialnych, otwarła mały zakład wychowawczy w Poznaniu. Wkrótce Pan Bóg dał fundatorkę w osobie hrabianki Anieli Potulickiej, która zakupiła dla początkującego zakładu dom z ogrodem i rolą uprawną we wsi Winiary pod Poznaniem, gdzie powstał formalny Zakład Dobrego Pasterza, zwany przez Założycielkę Domem Misyjnym, jako że dokonywały się tutaj prawdziwe i gruntowne nawrócenia.
Już w pierwszym zakładzie Maria Karłowska zyskała stałą współpracowniczkę która według Jej myśli - jako pierwsza nowicjuszka - w 1894 roku dała początek zgromadzeniu zakonnemu. Maria widziała bowiem, że apostolstwo nawracania osób zagubionych moralnie będzie problemem po wszystkie lata i dlatego trzeba mu zapewnić ciągłość i trwałość. Instytucji tej dała nazwę Zgromadzenie Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej, ustanawiając mu Chrystusa Dobrego Pasterza, który przebaczał, podnosił, pocieszał, a nigdy nie potępiał jako wzór i Mistrza w apostolacie. Na Winiary więc w lipcu 1895 roku przeszły wychowanki z pierwszymi pasterkami, stąd dom poznański jest Domem Macierzystym tego nowego polskiego zgromadzenia zakonnego. Z uwagi na zaskakującą na terenie ówczesnego zaboru pruskiego nowość pracy, jakiej poświęciły się pasterki, były próby przyłączenia zgromadzenia do niemieckiej prowincji Sióstr o podobnym charzmacie. Plany te jednak upadły dzięki interwencji Arcypasterza ks. abp. Stablewskiego.
Również w Poznaniu Matka Maria kierując się aktualnymi potrzebami, zainicjowała podobny zakład dla zaniedbanych moralnie chłopców, który nie rozwinął się z powodu braku wychowawców i funduszów. Dał jednak szansę odrodzenia szesnastu wychowankom. 20 czerwca 1902 roku Matka Karłowska wraz z siostrami pasterkami złożyły śluby zakonne, dodając do trzech tadycyjnych czwarty: poświęcenia się pracy nad nawróceniem osób zagubionych moralnie. W roku 1909 Zgromadzenia Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej uzyskało zatwierdzenie diecezjalne, potwierdzone w 1918 roku, a w roku 1928 zatwierdzone zostały jego Konstytucje. Zatwierdzenie Papieskie uzyskało 24 maja 1967 roku. 24 marca 1984 roku Stolica Apostolska defnitywnie potwierdziła Konstytucje przystosowane do uchwał Soboru Watykańskiego II.
Apostolstwo Matki Karłowskiej i jej zgromadzenia za życia Założycielki rozszerzyło się na 9 placówek, w tym przytułek dla dziewcząt zaniedbanych przejęty po mariawitkach w Lublinie i dwa szpitala dla kobiet wenerycznie chorych: w Toruriu i w Łodzi oraz szkoła gospodarcza dla dziewcząt w Jabłonowie. W domach wychowawczych Matka uruchomiła liczne warsztaty rękodzielnicze, między innymi fabryczkę biszkoptów i cukierków w Pniwitem oraz wypiek opłatków liturgicznych w Poznaniu. Wprowadziła też wzorcowe gospodarstwa rolne, gdzie wychowanki miały możliwość wzmocnienia zdrowia fizycznego oraz rehabilitacji moralnej i ludzkiej poprzez solidną pracę. Matce chodziło o przywrócenie Polsce pełnowartościowych członków, zdolnych do samodzielnego życia w rodzinach. W roku 1928 Maria Karłowska została odznaczona przez ówczesne Władze polskie Złotym Krzyżem Zasługi za pracę społeczną. Zmarła 24 marca 1935 roku w opinii świętości.
Zgromadzenie Sióstr Pasterek po dzień dzisiejszy kontynuuje apostolat według myśli i zasad swej Założycielki. Poszerzony on został o opiekę nad samotną matką oraz o pomoc w duszpasterstwie parafialnym, rekolekcyjnym i oazowym. Siostry Pasterki pełnią swe powołanie w 26 domach zakonnych w Polsce oraz w jednej placówce w Rzymie.