Udział Polaków w kampanii norweskiej

	Udział Polaków w kampanii norweskiej

Agresja niemiecka na Danię i Norwegię (9 kwietnia 1940) spowodowała, iż jeszcze tego samego dnia aliancka Najwyższa Rada Wojenna podjęła decyzję o udzieleniu pomocy walczącej armii norweskiej, początkowo na morzu, a potem i na lądzie. W operacji tej wzięły udział jednostki polskie.

Jeszcze 8 kwietnia okręt podwodny ORP "Orzeł" zatopił w pobliżu Kristiansund nieprzyjacielski transportowiec "Rio de Janeiro", wiozący do Norwegii niemieckie oddziały inwazyjne.

Wkrótce potem na wody Norwegii wpłynęły polskie niszczyciele ORP "Błyskawica", ORP "Burza" i ORP "Grom". W ciągu następnych dni zwalczały one stanowiska artylerii przeciwnika, jego zgrupowania wojsk, broniły się przed atakującymi maszynami Luftwaffe. 4 maja we fiordzie Rombakken niemieckie lotnictwo zatopiło ORP "Grom" kmdr. ppor. Aleksandra Hulewicza. W trakcie działań został też uszkodzony ORP "Błyskawica". 10 maja oba polskie niszczyciele, wspólnie z brytyjskim niszczycielem "Grafton", opuściły wody Norwegii.
 

W tym czasie rozpoczęły się działania lądowe alianckiego korpusu ekspedycyjnego. W jego składzie walczyła Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich gen. Zygmunta Bohusza-Szyszki.

Brygada, powołana do istnienia 9 lutego 1940 r., pierwotnie miała wziąć udział w obronie Finlandii przed Sowietami, do czego jednak nie doszło. Ostatecznie 24 kwietnia jej pododdziały wyruszyły drogą morską z Brestu do norweskiego portu w Harstad.

Po wyokrętowaniu początkowo Polacy dozorowali wybrzeże, osłaniali powierzone im rejony przed desantem wroga, prowadzili działalność patrolową. Jako pierwszy w walce wziął udział II baon, uczestnicząc we francusko-norweskim natarciu na Bjerkvik (12-13 maja). 16 maja brygada zluzowała oddziały francusko-brytyjskie na półwyspie Ankenes. Wdniach 27-28 maja wzięła udział w bitwie o Narwik, zdobywając Nybork i Ankenes i w ten sposób wspierając atak aliancki na samo miasto. Wskutek uderzenia niemiecka 3 Dywizja Strzelców Górskich została zmuszona do odwrotu.

Wobec niekorzystnie rozwijającej się dla sprzymierzonych sytuacji militarnej we Francji zapadła decyzja o ewakuacji korpusu ekspedycyjnego (dowódca gen. Marie Bethouart). Polacy do 8 czerwca osłaniali załadunek oddziałów alianckich na okręty i jako jedni z ostatnich opuścili Norwegię, odpływając do Francji.

Wdziałaniach w Norwegii były też zaangażowane statki Polskiej Marynarki Handlowej: "Batory", "Chrobry", "Sobieski". Zbombardowany przez samoloty Luftwaffe transportowiec "Chrobry" zatonął w nocy z 14 na 15 maja w rejonie Bodö.

Za męstwo okazane w walce król Norwegii Haakon VII nadał Polakom kilka wysokich odznaczeń, a wszystkim uczestnikom kampanii honorową odznakę w postaci sznura w barwach narodowych.
 

 

Generał Zygmunt Piotr Bohusz-Szyszko (1893-1982) W okresie I wojny światowej służył w armii rosyjskiej, a później w Legionach Polskich. Od 1918 r. w Wojsku Polskim. Podczas kampanii 1939 r. dowodził dywizją piechoty. Od I do VII 1940 r. dowódca Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Później sprawował funkcję szefa sztabu Polskich Sił Zbrojnych w ZSSR, po czym był zastępcą dowódcy i dowódcą 2 Korpusu Polskiego w czasie kampanii włoskiej. W 1945 r. otrzymał stopień gen. dyw. Po wojnie zamieszkał w Londynie, pracował przy renowacji zabytków. Zmarł 20 VI 1982 r. w Londynie. Był odznaczony orderem Virtuti Militari 4 i 5 kl.

 

Polacy w kampanii norweskiej W działaniach alianckich w Norwegii (IV-VI 1940) uczestniczyły polskie siły lądowe i morskie. Były to: - Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich (4778 żołnierzy, wyposażonych m.in.: w 25 działek ppanc. i 30 moździerzy), - 3 niszczyciele, - 1 okręt podwodny, - 3 transportowce. W następstwie walk Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich miała: - 79 zabitych, - 138 rannych i 7 zaginionych. Polska Marynarka Wojenna straciła: - 1 niszczyciel, poległo 59 marynarzy. Polska Marynarka Handlowa straciła: - 1 transportowiec, zginęło 12 marynarzy. W uznaniu zasług król Norwegii Haakon VII nadał żołnierzom polskim prawo do noszenia sznura naramiennego w norweskich kolorach narodowych, z węzłem i złotym lewkiem.