Polacy w niemieckich i sowieckich obozach koncentracyjnych
 |
| Polacy w niemieckich i sowieckich obozach koncentracyjnych |
|
Od 1933 r. na terenie III Rzeszy powstawały obozy koncentracyjne, w których przede wszystkim osadzano przeciwników politycznych. Pierwszy obóz utworzono w Dachau, zaś kolejne w Sachsenhausen, Buchenwaldzie, Flossenbürgu, Mauthausen i Ravensbrück.
Po rozpoczęciu wojny sieć niemieckich obozów znacznie rozszerzono, a ich charakter zróżnicowano. Nowe obozy powstawały nie tylko na terytorium Niemiec, ale także na terenach okupowanych. Tworzono je w wielu krajach Europy, m.in. w Belgii, Holandii, Czechosłowacji, ZSSR, Danii, Norwegii i przede wszystkim - Polski. Powstawały nie tylko obozy koncentracyjne, ale też ośrodki natychmiastowej zagłady. Do największych obozów koncentracyjnych na terenach okupowanej Polski należały obozy w Oświęcimiu-Brzezince (Auschwitz-Birkenau, gdzie zginęło ok. 1 100 000-1 500 000 osób), na Majdanku koło Lublina (zginęło w nim ok. 230 000 więźniów), w Płaszowie koło Krakowa (ok. 80 000 ofiar). W obozach zagłady (Chełmno - 150 000-300 000 ofiar, Treblinka - ok. 870 000, Bełżec - ok. 500 000, Sobibór - ok. 250 000) mordowano mieszkańców wielu krajów Europy, w tym licznych Żydów. Funkcje eksterminacyjne spełniały też więzienia policyjne m.in. w Warszawie (Pawiak), Poznaniu (Fort VII), Lublinie (Zamek) czy Zamościu (Rotunda).
Z systemem obozów koncentracyjnych był powiązany system obozów pracy przymusowej, rozbudowywany m.in. przez koncerny przemysłowe, takie jak np. IG-Farben-Industrie, Siemens, AEG, Kruppa, Flicka czy "Hermann Göring".
 |
W obozach koncentracyjnych więźniowie otrzymywali głodowe racje żywnościowe, natomiast pracowali 10-12 godzin dziennie. To sprawiało, iż śmiertelność wśród więźniów była wysoka (ok. 80%). Ponadto mordowano ich m.in. poprzez wstrzykiwanie fenolu do mięśnia sercowego, uśmiercano w komorach gazowych.
Według polskich wyliczeń z 1947 r. w niemieckich obozach zginęło 4 100 000 obywateli Rzeczpospolitej.
 |
Wcześniej niż w Niemczech obozy (łagry) powstały w ZSSR. Istniały one niemal na całym obszarze kraju. Warunki bytowe więźniów były podobne, jak w obozach niemieckich. W ZSSR więźniowie ginęli głównie ze względu na wyczerpanie organizmu wskutek pracy, często wykonywanej w ekstremalnych warunkach klimatycznych. Dotyczyło to np. łagrów w Workucie czy Kołymie. Nie jest dzisiaj znana dokładna liczba Polaków przebywający w latach 1939-1941 w sowieckich obozach. W każdym razie była to grupa co najmniej kilkudziesięciotysięczna. 8-10% z nich zginęło. Dalsze zesłania do obozów nastąpiły w latach 1944-1945.
 |
|
 Krzyż Oświęcimski |
 Odznaka Związku Sybiraków |
(1894-1941) Zakonnik, misjonarz w Japonii, twórca klasztoru i ośrodka wydawniczego Ojców Franciszkanów w Niepokalanowie koło Warszawy. Zginął 14 VIII 1941 r. w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu, dobrowolnie przyjmując śmierć w miejsce współwięźnia. Pośmiertnie odznaczony orderem Virtuti Militari 4 kl. W 1982 r. ogłoszony świętym. |
