Polscy lotnicy w walce 1941-1945

	Polscy lotnicy w walce 1941-1945

Sukcesy polskich lotników podczas bitwy o Anglię miały duży wpływ na rozwój Polskich Sił Powietrznych. Już 28 sierpniu 1940 r. przystąpiono do formowania kolejnego dywizjonu myśliwskiego - 306. Gotowość bojową osiągnął 4 listopada.

Wkolejnych latach wojny tworzono dalsze jednostki - ogółem sformowano 15 dywizjonów różnego przeznaczenia (myśliwskie, bombowe itp.). W 1941 r. polskie lotnictwo myśliwskie stanowiło 1/8 całego takiego lotnictwa RAF. W związku z jego rozrostem liczebnym utworzono trzy polskie skrzydła myśliwskie.

W ciągu wojny polscy lotnicy uczestniczyli we wszystkich większych operacjach sprzymierzonych.

Już w 1940 r., zgodnie z koncepcją brytyjskiego marsz. Artura Harrisa, lotnictwo bombowe RAF rozpoczęło strategiczną ofensywę przeciwko Niemcom. Uderzenia dużych grup bombowców, liczących często ponad 1000 maszyn, skierowano na obiekty przemysłowe i miasta przeciwnika. W tych nalotach uczestniczyły też polskie dywizjony. Po raz pierwszy Polacy wzięli udział w nalocie na Niemcy 23 marca 1941r.
 

19 sierpniu 1942 r. miało miejsce próbne lądowanie żołnierzy alianckich w Dieppe. Operację te osłaniało z powietrza ponad 50 dywizjonów myśliwskich, wśród których 5 było polskich. W tej akcji nasi piloci strącili 15 samolotów Luftwaffe, co stanowiło 18% wszystkich maszyn straconych wówczas przez Niemców.

Wobec zmniejszenia aktywności Luftwaffe na zachodnim teatrze działań podjęto decyzję o utworzeniu Polish Fighting Team w Afryce (dowódca mjr pil. Stanisław Skalski). Od 17 marca 1943 r. walczył on w składzie 145 dywizjonu myśliwskiego RAF, biorącego udział we wspieraniu działań brytyjskiej 8 Armii. Polska formacja istniała tylko do 8 maja, ale w tym czasie jej piloci strącili 25 samolotów, tracąc jednego lotnika.

Również w lotniczych zmaganiach o Atlantyk (1942-1945) wzięły udział 304 dywizjon bombowy i 307 dywizjon myśliwców nocnych. W trakcie walk m.in. zatopiono na pewno 2 niemieckie łodzie podwodne, a 5 dalszych uszkodzono.

W końcu 1943 r. doszło do reorganizacji sił RAF. Utworzono 2 Lotnicze Siły Taktyczne, w skład których weszły 302, 306, 308, 315 i 317 dywizjony myśliwskie. Tworzyły one m.in. 131 Polskie Skrzydło Myśliwskie, zaś wspólnie ze 129 dywizjonem myśliwskim RAF - 133 Polskie Skrzydło Myśliwskie.

Pozostałe polskie jednostki myśliwskie weszły w skład Lotnictwa Obrony Wielkiej Brytanii. Przypadło mu w udziale m.in. zwalczanie bomb latających V-1. Czyniły to również dywizjony 133 Polskiego Skrzydła Myśliwskiego.

Podczas lądowania wojsk alianckich w Normandii (czerwiec 1944) oba polskie skrzydła myśliwskie osłaniały działania jednostek inwazyjnych. Wobec przesuwania się linii frontu na zachód w 1945 r. przebazowały się one z terenu Wielkiej Brytanii na kontynent. Ostatnim poległym lotnikiem polskim był por. Lesław Szczerbiński z 317 dywizjonu myśliwskiego, który 4 maja 1945 r. zatopił niemiecki statek; sam zginął od eksplozji bomby.

Polskie lotnictwo uczestniczyło także w misjach do Polski. Zrzucano zaopatrzenie wojskowe oraz skoczków. Akcja ta trwała od początku 1941 do końca 1944 r. Szczególnie duże rozmiary przybrała w okresie Powstania Warszawskiego.

W ciągu całej kampanii w zachodniej Europie (1940-1945) polscy lotnicy m.in. strącili 778 11/12 samolotów wroga oraz 190 1/2 bomb V-1, zrzucili ponad 13 000 ton bomb i 1500 ton min. Poległo 1995 lotników.

Warto przypomnieć, że Polacy walczyli także w brytyjskich i amerykańskich jednostkach lotniczych. Ostatnim poległym pilotem w RAF był kpt. Maciej Drecki (23 września 1943), zaś w szeregach USAAF poległ kpt. Zbigniew Janicki (12 czerwca 1944). Szczególne uznanie w armii USA uzyskali ppłk Witold Urbanowicz i kpt. Bolesław Gładych. Ten pierwszy walczył z Japończykami na terenie Chin, niszcząc 4 maszyny wroga.

Godła i odznaki polskich dywizjonów lotniczych w Wielkiej Brytanii

 

Generał Stefan Pawlikowski (1896-1943) Podczas I wojny światowej jako oficer rosyjskiego lotnictwa służył we Francji. Od 1918 r. w Wojsku Polskim. W czasie kampanii 1939 r. dowódca Brygady Pościgowej, która strąciła na pewno 49 samolotów niemieckich i sowieckich. Następnie w lotnictwie polskim na terenie Francji i Wielkiej Brytanii. Od IX 1940 r. oficer łącznikowy przy brytyjskim dowództwie lotnictwa myśliwskiego. Poległ 15 V 1943 r. w walce powietrznej nad Francją. Pośmiertnie otrzymał stopień gen. bryg. Był m.in. odznaczony orderem Virtuti Militari 5 kl. i Imperium Brytyjskiego 3 kl.

 

Lotnictwo w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie 1940-1945 Polskie siły lotnicze wWielkiej Brytanii i działające na innych obszarach działań (Afryka, Włochy, zachodnia Europa) składały się z 4 dywizjonów bombowych, 8 dywizjonów myśliwskich, 2 myśliwsko-rozpoznawczych, 1 samolotów artylerii, przejściowo (wiosna 1943 r.) istniał Polish Fighting Team w Afryce. Tworzono także formacje lotnictwa transportowego, balonowego czy też służb. Wysiłek militarny polskiego lotnictwa w tym okresie kształtował się w sposób następujący: - zrzucono na cele nieprzyjaciela 13 208 ton bomb i 1508 ton min, - zatopiono na pewno 2 okręty podwodne, - zrzucono 1577 ton materiałów wojennych i 693 skoczków spadochronowych, - wykonano 1355 lotów specjalnych, - zestrzelono 778 i 1/2 samolotów na pewno, 207 i 1/2 prawdopodobnie, 293 uszkodzono, strącono 190 i 1/2 pocisków V-1, - zniszczono na ziemi 16 samolotów na pewno, 2 prawdopodobnie, 15 uszkodzono, - zginęło lub zmarło 1995 lotników (w tym 7 Czechów i Słowaków, 4 Żydów i 2 Amerykanów). Najwięcej zwycięstw powietrznych odnieśli: - mjr Stanisław Skalski - 18 i 11/12, - ppłk Witold Urbanowicz - 17, - ppor. Jozef Frantisek - 17, - kpt. Eugeniusz Horbaczewski - 16 i 1/2, - kpt. Bolesław Gładych - 14, - mjr Jan Zumbach - 12 i 1/3, - mjr Marian Pisarek - 12. Polscy piloci uzyskali m.in. alianckie odznaczenia: - amerykańskie - Gwiazda Srebrna - 1, Gwiazda Brązowa - 2, - brytyjskie - order Łaźni 2 kl. - 2, Imperium Brytyjskiego 3 kl. - 8, - francuskie - Krzyż Wojenny z palmą - 4, z gwiazdą złotą - 1, - holenderskie - Oranie-Nassau 2 kl. - 1, 3 kl. - 2, - włoskie - Krzyż Wojenny za Męstwo - 1.

 

Order Virtuti Militari Order Krzyża Wojskowego, zwany później Orderem Wojennym Virtuti Militari, jest najstarszym i najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym. Został ustanowiony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1792 r. Order dzieli się na pięć klas: I - Krzyż Wielki, II - Krzyż Komandorski, III - Krzyż Kawalerski, IV - Krzyż Złoty i V - Krzyż Srebrny. Nadaje go Kapituła orderu za czyny niezwykłego męstwa okazane na polu walki.
Żołnierze alianccy, odznaczeni przez Kapitułę orderem Virtuti Militari V kl. za czyny w wojnie 1939-1945
Amerykanie: - płk Beniamin Anuskiewicz - por. Orville Bloch - gen. John Cannon - gen. Don Carleton - gen. Mark Clark - ppor. Ernest Dervishian - gen. Jakob Devers - gen. Dwight Eisenhower	- gen. Alfred Gruenther - gen. Edgar Hume - sierż. Oskar Johnson - gen. Douglas Mac Arthur - por. Beryl Newman - ppor. Charles Shea - gen. Walter Smith - płk Carl Truesdell jr - gen. Lucien Truscott jr - gen. Jonathan Wainwright
Brytyjczycy: - gen. Harold Alexander - gen. Claud John Auchinleck - mjr Alan Hunter Boxer - płk Wright Chalmers - płk Leonard Cheschire - gen. John Chocker - kpt. S.G. Culliford - mjr Athol Forbes - kpt. J. A. Harrod - kpt. Dobson Howard - ppłk R.F.G. Jayne - mjr Ronald Kellet - mjr John Kent - gen. Oliver Leese	- gen. Ronald Mac Kenzie - płk E.G. Millington - marsz. Bernard Montgomery - gen. Leslie James Morshead - ppłk Ramus de Noual - kpt. M. O'Donovan - ppłk David Pitt - ppłk J.D. Ritchie - gen. Neil Methuen Ritchie - płk Pierre Sevigny - płk George Simpson - gen. Archibald Wavell - plut. D.T. Williams - gen. Henry Wilson - płk A.M. Wray
Belgowie: - gen. Ivan Gerrard	Brazylijczycy: - płk Castelo Branc de Alencar
Chińczycy: - marsz. Czang Kaj-szek	Czesi: - ppor. Jozef Frantisek
Francuzi: - gen. Marie Emile Bethouart - pani Paula Bohe - płk Emil Coulaudon - gen. Marcel Dagnan - gen. Maurice Daille - gen. Jacques Delmas Chaban - kpt. Jean Desbordes - por. Robert Dinet - kpt. Lucien Duval - kpt. Gilbert Foury - gen. Louis Hubert - ppłk Jean Henri Humann - kpt. Hurey	- gen. Alphonse Juin - gen. Pierre Marie Koenig - mjr La Lanne - kpt. Emil Louis Lege - ppłk Vernerey Magrin - sierż. Michael Maranta - kpt. Annie Maslocha - kpt. Henri Mazoud - kpt. Jean Milgram - ppłk Aime Molle - płk Eugene Morel - płk Henri Navarre - por. Auguste Pailette - kpt. Jacques Prevaux de Trolley - kpt. Andre Virel
Holendrzy: - kontradm. Karel Doorman - wiceadm. Helflich - gen. van Oyen	Kanadyjczycy: - gen. Henry Crerar - gen. Guy Simonds
Norwegowie: - gen. Carol Gustaw Fleischer	Serbowie: - mjr Dragan Sotirovič
Włosi: - ppor. Luigi Leprini - gen. Giorgio Morigi - płk Edmondo de Renzi - ks. Umberto di Savoia - gen. Umberto Utili - mjr Borognini Valetti