Polski Korpus Posiłkowy
Polski Korpus Posiłkowy | |
Pod koniec sierpnia 1917 r. oddziały legionowe złożone z Galicjan zostały skoncentrowane w rejonie Przemyśla, gdzie pozostawały w dyspozycji austriackich władz wojskowych. Tam też w połowie września rozwiązano niepokorne formacje I i III Brygady.
Z pozostałych (przeważnie żołnierze II Brygady) utworzono słaby liczebnie (około 8000 ludzi) Polski Korpus Posiłkowy, nad którym objął dowództwo gen. Zygmunt Zieliński. W październiku wchodzącą w jego skład II Brygadę przerzucono w rejon Czerniowiec na Bukowinie, gdzie wkrótce przeszła do odwodu austro-węgierskiej 7 Armii.
Po wybuchu rewolucji bolszewickiej w Rosji (7 listopada) doszło do rozmów pokojowych między słabnącymi militarnie i gospodarczo państwami centralnymi a nowymi władzami rosyjskimi. Od 22 grudnia w Brześciu nad Bugiem trwały oficjalne rokowania, do których dopuszczono delegację Ukraińskiej Rady Ludowej, zaś odmówiono takiego prawa polskiej Radzie Regencyjnej.
9 lutego 1918 r. Niemcy i Austro-Węgry zawarły układ z Ukrainą, w którym przyznano jej polską Chełmszczyznę. Ta decyzja wywołała olbrzymie oburzenie polskiego społeczeństwa. Na znak protestu organizowano strajki, wykonywano gesty świadczące o sprzeciwie wobec postawy władz państw centralnych.
10 grudnia 1917 r., przegląd oddziałów Polskiego Korpusu Posiłkowego przez cesarza Karola I |
Na zbrojny protest zdecydowali się żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego. Na jego czele stanął dowódca II Brygady płk Józef Haller. W nocy z 15 na 16 lutego oddziały korpusu podeszły na tyły wojsk austriackich pod Rarańczą i w walce utorowały sobie przejście na drugą stronę frontu. Niemal w całości przedarły się 2 i 3 pułki piechoty, natomiast artyleria, oddziały techniczne, tabory, dowództwo korpusu zostały zmuszone do kapitulacji.
Ujętych uczestników protestu osadzono w obozach m.in. w Huszt, Marmaros-Sziget i Dulfalvie. Części z nich władze austriackie wytoczyły proces o zdradę stanu w Marmaros-Sziget (8 czerwca-30 września). Wobec ogólnej sytuacji monarchii Austro-Węgier doszło do abolicji procesu, zaś oskarżeni zostali uwolnieni.
Rarańcza okazała przenikliwość polityki, jaką kierował się Piłsudski, że nie można liczyć na lojalność "sojuszników" Austro-Węgier i Niemiec, ale trzeba widzieć wyłącznie polski interes narodowy i liczyć na własne siły.
(1858-1925) Austro-węgierski oficer zawodowy, przed 1914 r. działacz "Sokoła". Podczas wojny światowej w Legionach Polskich - dowodził pułkiem i brygadą oraz był Komendantem Grupy. Od 1917 r. komendant PKP, awansował na gen. Od 1918 r. w WP. W okresie wojny dowodził m.in. dywizją i armią. W 1923 r. otrzymał stopień gen. broni i przeszedł w stan spoczynku. Zmarł 11 IV 1925 r. w Krakowie. Odznaczony orderem Orła Białego, Virtuti Militari 2 i 5 oraz Krzyżem Niepodległości i francuską Legią Honorową 3 kl. |
Odznaka II Brygady Legionów Polskich | Odznaka Za Marmaros-Sziget |