Wspólnota Polska
historia
.wspolnotapolska.org.pl

św. Jan z Dukli

19.02.1414-08.07.2013

Św. Jan urodził się około 1414r. w Dukli, małym podkarpackim miasteczku, leżącym przy ważnym wówczas szlaku handlowym na Węgry, biegnącym przez najniższe obniżenie w łańcuchu Karpat - Przełęcz Dukielską. Był zapewne mieszczańskim synem, który w miejscowej szkole posiadł podstawowe umiejętności pisania i czytania. Po opuszczeniu Dukli udał się do Krakowa, jednak wiemy na pewno, że nie studiował w tamtejszej Akademii, jako że nie znajdujemy jego imienia w ocalałych spisach studentów z tego okresu. W Dukli i okolicy utrzymuje się tradycja, mówiąca ze po powrocie z Krakowa św. Jan osiadł w pustelni u stóp położonej w pobliżu Dukli góry Cergowej. Do dnia dzisiejszego miejsce, w którym lokalizowano pustelnię i postawiony na jej pamiątkę kościółek otoczony jest czcią wiernych. Po kilkuletnim okresie pustelniczego życia udał się prawdopodobnie do Krosna, gdzie wstąpił do franciszkanów konwentualnych. Stało się to między rokiem 1433 a 1440. Po odbyciu nowicjatu i złożeniu ślubów zakonnych odbył stosowne studia i został wyświęcony na kapłana. Wkrótce potem powierzono mu funkcję kaznodziei, którą sprawował w klasztorze krośnieńskim a później lwowskim. We Lwowie został obrany na urząd gwardiana. Przez pewien czas św. Jan sprawował również urząd kustosza, czyli przełożonego całego lwowskiego okręgu (kustodii). Po złożeniu urzędu ponownie został kaznodzieją lwowskich franciszkanów. W tym czasie zakon franciszkanów przechodził duchowy ferment. Zgromadzenie odeszło nieco od pokory i ubóstwa głoszonych przez założyciela zakonu. W XV wieku zaczęła zdobywać zwolenników idea powrotu do pierwotnej surowej reguły i ideałów św. Franciszka. Na czele tego odłamu w zakonie, zwanego obserwantami, stali św. Bernardyn ze Sieny (zm. 1444) i św. Jan Kapistran (zm. 1456). Ten  ostatni przebywał w Krakowie, od sierpnia 1453 do maja 1454 roku, zaproszony przez króla Kazimierza Jagiellończyka i biskupa krakowskiego, kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Jego kazania głoszone w na krakowskim rynku wywoływały wielkie poruszenie wśród słuchaczy.10 lutego 1454r. udzielił ślubu królowi i Elżbiecie Rakuszance zwanej potem "Matką Królów".
Kazania św. Jana Kapistrana i głoszona przez niego konieczność powrotu do ścisłego przestrzegania reguły wywołały na tyle żywy odzew, że duża część studentów i wykładowców Akademii Krakowskiej wstąpiła do obserwantów. Kardynał Oleśnicki podarował obserwantom ziemię na krakowskim Stradomiu , przeznaczoną na budowę pierwszego w Polsce klasztoru. Zbudowano go już w 1453r. pod wezwaniem św. Bernardyna ze Sieny. Od tego momentu w Polsce przyjęło się nowe miano obserwantów - "bernardyni". Wkrótce powstały kolejne klasztory: w 1454 w Warszawie, 1455 w Poznaniu, 1460 we Lwowie. Właśnie lwowski klasztor przyciągał ze szczególną siłą św. Jana z Dukli , któremu ideały przyświecające bernardynom wydały się szczególnie bliskie. Mimo, że tak franciszkanie konwentualni, jak i obserwanci pozostawali jeszcze formalnie jednym zgromadzeniem ( aż do 1517r.), to przejście z jednego odłamu do drugiego było bardzo źle widziane. Jednak św. Janowi udało się uzyskać zgodę prowincjała, choć jak chce tradycja musiał uciec się do podstępu. W 1463r. wstąpił do lwowskiego klasztoru bernardynów. Na pewien czas opuścił wkrótce Lwów, aby udać się do Poznania, skąd ponownie powrócił do Lwowa, w którym pozostał już do śmierci. W konwencie ponownie pełnił funkcję kaznodziei i spowiednika. Według tradycji na kilka lat przed śmiercią utracił wzrok i możliwość samodzielnego poruszania się. Św. Jan z Dukli zmarł w lwowskim klasztorze bernardynów 29 września 1484r. Został pochowany w klasztornym kościele za wielkim ołtarzem. Wkrótce po śmieci został otoczony kultem wiernych modlących się o łaski u jego grobu. W 1487r. papież Innocenty VII wyraził zgodę na "podniesienie ciała", zezwalając tym samym na publiczny kult. Cześć oddawana relikwiom św. Jana wzrosła szczególnie po cudownym ocaleniu Lwowa w czasie oblężenia przez wojska Bohdana Chmielnickiego, w 1648r. W 1733r. Klemens XII ogłosił Jana z Dukli błogosławionym, ustalił jego święto na 19 lipca. W ostatnich latach, po 1974r.  obchodzono je  3 października. W 1739r. papież ogłosił ponadto bł. Jana z Dukli patronem Korony i Litwy. W 1740 rodzina Mniszchów ufundowała w Dukli kościół i klasztor Bernardynów dla uczczenia bł. Jana. W 1754r. król August III Sas wystosował do Rzymu prośbę o kanonizację Błogosławionego, ponowioną w 1764r. przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Starania przerwał okres zaborów i dopiero w 1957 Episkopat Polski zwrócił się do Stolicy Apostolskiej z ponowną prośbą. Zadość uczynił tym staraniom Jan Paweł II, który kanonizował św. Jana z Dukli 10 czerwca 1997r. w Krośnie. Relikwie św. Jana spoczywały w lwowskim kościele bernardynów do 1946r. Potem zostały przeniesione do Rzeszowa, a od 1974 znajdują się w klasztornym kościele w Dukli.