Korpus Kadetów 1765 -1794
Czasy saskie doprowadziły do ogromnego obniżenia wartości bojowej wojska polskiego. Opłacanie nowo tworzonych etatów oficerskich oficerskich pieniędzy przeznaczonych na utrzymanie szeregowych spowodowało spadek liczebny armii. W roku 1745 wojsko Koronne i Litewskie zamiast etatowych 24 tys. ludzi liczyło niespełna 16 tys. żołnierzy. To nieliczne wojsko było źle uzbrojone i wyszkolone, zaś kadra oficerska w większości nie spełniała stawianych wymagań. Szczególnie zła sytuacja była w artylerii i kawalerii.
Wydarzenia związane z wprowadzeniem na tron Augusta III, liczne bezkarne naruszanie granic Rzeczpospolitej przez obce wojska w czasie Wojny Siedmioletniej, często połączone z poborem rekruta spowodowały liczne próby naprawy wojska podczas sejmów. Starania te nabrały tempa po objęciu tronu przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Na sejmach w latach 1764 i 1766 przeprowadzono szereg uchwał w sprawie wojska. Utworzono Komisje Wojskową, która kontrolowała finanse i stan liczebny wojska, ograniczając tym samym władzę hetmana. Utworzono szereg nowych oddziałów, zmodernizowano wyposażenie kawalerii podniesiono stan wyszkolenia piechoty. Staraniom tym sprzyjało ożywienie gospodarcze jakie odnotowała od połowy XVIII wieku Polska.
W nurt tych reformatorskich działań wpisało się utworzenie w roku 1765 Akademii Szlacheckiego Korpusu Kadetów Jej Królewskiej Mości i Rzeczpospolitej – Akademii Rycerskiej. Nowo utworzona szkoła mieściła się w nabytym przez Króla Pałacu Kazimierzowskim przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Utrzymywana ona była z funduszy publicznych i prywatnych Króla. Uczęszczać do niej miało około 200 uczniów wywodzących się z niezamożnej młodzieży szlacheckiej. Początkowo szkoła miała charakter czysto wojskowy. Przyjmowano do niej kandydatów w wieku 16-18 lat, nauka zaś trwała 3 lata.
W roku 1768 nastąpiła reforma: wiek kandydatów obniżono do 9-12 lat zaś czas trwania nauki wydłużono do lat siedmiu. Dzielił się on na dwa etapy: pierwszy – przygotowawczy, trwający pięć lat i drugi – dwuletni kurs specjalny w ramach którego nauczano prawa i inżynierii wojskowej.
Korpus dzielił się na dywizje których początkowo było siedem a potem cztery; te zaś na dwie brygady po dwudziestu kadetów. Szefem szkoły był Król, zaś jej organizatorem i komendantem Książę Adam Czartoryski. Nauczaniem kierował dyrektor nauk, któremu podlegali wykładowcy. Pierwszym dyrektorem był Anglik J. Lind. Następnie Niemiec Ch. Pfeleiderer, zaś od 1772 roku do końca istnienia szkoły Polak M. Hube. Poziom nauczania, szczególnie przedmiotów ścisłych był bardzo wysoki. Kadeci mieli do swojej dyspozycji bibliotekę która już w 1774 roku liczyła ponad 5 tys. tomów, a w momencie likwidacji szkoły pawie 10 tys., co stawiało ją w rzędzie jednych z większych bibliotek wojskowych ówczesnej Europy.
Komendant szkoły Książę Adam Czartoryski zwracał szczególną uwagę na poziom moralny i wychowanie obywatelskie kadetów. Służyć do tego miał m.in. napisany przez niego „Katechizm Kadecki”.
Oprócz nauki przedmiotów ścisłych i wojskowych w korpusie wykładano taniec i muzykę, a od kwietnia 1769 roku działała scena teatralna Korpusu Kadetów. Oprócz nich na scenie występowały zespoły amatorskie związane z rodziną Czartoryskich.
W związku z problemami finansowymi liczba słuchaczy szkoły stale malała, w momencie wybuchu Powstania Kościuszkowskiego było ich 79, z których 34 wstąpiło do powstańczego wojska. Ogółem w czasie swojego istnienia szkoła wykształciła około 650 oficerów. Wśród jej absolwentów były tak wybitne postacie jak Tadeusz Kościuszko, Julian Ursyn Niemcewicz, Jakub Jasiński, Józef Longin Sowiński, Stanisław Fiszer i Karol Kniaźiewicz.
Po upadku Powstania Kościuszkowskiego szkoła została rozwiązana. Zbiory jej biblioteki w roku 1816 zostały włączone do biblioteki powstałego wówczas Uniwersytetu Warszawskiego.
